Laatste update: juni 2010.
Jammer, maar niks aan te doen. Wie tomaten teelt in open lucht zonder enige bescherming moet vroeg of laat de aardappelplaag (Phytophthora infestans)  bestrijden. Sommige jaren is  het weer pas “ideaal” in augustus. Maar dat blijven uitzonderingen. Resistentie blijkt bij tomaten absoluut onvoldoende. Getuige de ervaring van Herman bij het telen van het ras Ferline, dat door Thompson Morgan omschreven wordt als uiterst tolerant. Niks daarvan blijkt uit zijn ervaringen. (zie deel 4 tomaten telen met Herman in 2006). Verder wordt wel eens vermeld bij sommige tomatenplanten, te koop in tuincentra, “resistent tegen tomaten ziekte”. Wat bedoelt wordt met tomatenziekte is mij een raadsel, maar als het de aardappelplaag of aardappelziekte is, dan klopt dit niet! Als men zou zeggen “minder gevoelig voor aardappelziekte”, dan kan dit waar zijn. Maar als de druk zeer groot wordt, zoals bij tomaten in open lucht én met een weekje vochtig en warm weer zoals de afgelopen dagen, dan slaat de aardappelplaag toch wel toe. (hopelijk blijven we gespaard van toestanden zoals in juni 2007 lees aardappelziekte slaat toe)

De klimaatsomstandigheden zijn gewoonweg perfect om infectie van aardappelplaag te veroorzaken. Afgelopen week waren er hoge temperaturen, ook ’s nachts, daarbij nu en dan wat regen, een hoge luchtvochtigheid en dikwijls bewolkt weer. Aardappelen moeten dus opnieuw behandeld worden indien dit al tien dagen geleden is en u niet van plan bent binnenkort te oogsten of het loof te verwijderen. (en daarvoor is het inderdaad nog een beetje te vroeg). Volgens het PCA verschenen nieuwe vlekken deze week bijna dagelijks bij onbehandelde percelen.

Lees dus ook het artikel van begin deze week : waarschuwing aardappelplaag bij aardappelen.

Tomaten in open lucht
Ondertussen wordt het gevaar heel groot dat ook de buitentomaten zullen geïnfecteerd worden!

Preventie.
Eerst dit : tomaten in de glazen kas moeten niet preventief behandeld worden. Er komt geen regen aan de bladeren en de planten blijven steeds droog. De kans op aardappelplaag is heel klein. Als onder glas de eerste symptomen van aardappelplaag verschijnen is er nog tijd genoeg om in te grijpen. De kans daartoe is trouwens heel klein, op voorwaarden dat er geen plaatsen zijn waar het water binnendruppelt tijdens regenbuien. Wat wel meer voorkomt in een kas is de bladvlekkenziekte (Cladosporium fulvum). Door velen verward met de aardappel

Bescherming
Daarom dat het een gouden tip is om buitentomaten onder één of andere vorm van ‘open’ bescherming te telen. Als je de planten kan afschermen van de regen verminder je de kans op aardappelplaag heel veel. Een afdak waarvan de opening naar het oosten gericht is  is ideaal. Je kan dit afdak bijvoorbeeld aanbouwen aan een muur, of vrijstaand in de tuin maken. Sommige firma’s hebben dit ook begrepen en bieden al zulke tomaten(serres)(kassen)  aan.

Bespuiting
Jammer, maar ik vrees dat wie nu geen maatregelen neemt, al heel vroeg dit jaar in de problemen zal komen. Wie zijn tomaten in open lucht staan heeft, die moet, gezien de optimale weersomstandigheden voor infectie, nu ingrijpen. Het is ondertussen al bekend dat niet ingrijpen onvermijdelijk tot een misoogst zal leiden (bij buitentomaten). Met dit weer zal er om de tien dagen moeten behandeld worden. Wordt het daarna normaal zomerweer kan je de behandeling uitstellen.

Belangrijke opmerking In regel zijn zelden meer dan drie bespuitingen nodig in de periode juni tot half juli. Dit beschermt telkens de nieuw gevormde bladeren. Tenzij er een zeer slechte zomermaand aankomt, zoals augustus 2006. Tomaten zijn toch wel iets minder gevoelig dan aardappelen.

Producten
Let op! Niet alle producten die bij aardappelen mogen gebruikt worden zijn ook erkend in de tomatenteelt. Eigenlijk zijn er in België slechts drie groepen producten erkend om aardappelplaag te bestrijden in tomaten. Dit zijn producten op basis van koper, de producten op basis van maneb en op basis van mancozeb (werden onlangs van de erkende lijst geschrapt) en deze op basis van chloorthalonil (dit laatste bij tomaten onder bescherming). In 2012 werd ook Revus erkend voor tomaten onder bescherming.
Als je zo het bovenste leest, dan zie je dat in België bij tomaten in open lucht, de gevoeligste teelt, enkel de koperproducten toegelaten zijn! De andere producten mogen enkele in de serre/kas gebruikt worden.

Je kan dus afwisselen. In Nederland zijn er heel weinig producten erkend bij tomaten, blijkbaar alleen deze op basis van chloorthalonil, maar dan wel enkel bij de teelt van tomaten “onder bescherming”, en alleen professioneel gebruik!

Dit geringe aantal producten is omdat men er van uit gaat dat in de professionele teelt tomaten onder becherming geteeld worden en dat bespuiting tegen aardappelplaag dus eigenlijk niet nodig zal zijn. Vraag advies in uw tuincentrum!

Al de gegeven adviezen in dit artikel vallen buiten onze verantwoordelijkheid.

• Meer info over aardappelplaag bij tomaten : hier en hier

Bij de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen dienen de volgende 10 regels in acht te worden genomen (bron http://www.bayergarden.be/ )

1. Lees aandachtig de gebruiksaanwijzing op het etiket
Deze bevat naast de aanwijzingen voor een juiste toepassing ook informatie over de wachttijden, gevareninstructies en voorzorgsmaatregelen.
2. Beschermende kleding dragen
Bij het mengen en toepassen van de spuitvloeistof dient u beschermende kleding te dragen. Daartoe behoren rubberen laarzen, lange rubberen handschoenen; bij de behandeling van bomen en hogere struiken horen een hoed en – wanneer voorgeschreven – ook een beschermingsbril. De gebruiksaanwijzing bevat veelal deze speciale voorzorgsmaatregelen.
3. Bij het toepassen van gewasbeschermingsmiddelen niet eten, drinken of roken
4. Dosering nauwkeurig vaststellen
De door de leverancier aanbevolen dosering is het resultaat van jarenlang onderzoek. De dosering moet strikt worden opgevolgd, er mag niet over- of ondergedoseerd worden. Vele producten voor gebruik in de tuin worden reeds in de juiste dosering in praktische doseerzakjes of flacons aangeboden en vergemakkelijken daardoor de toepassing.
Bij vloeibare producten dient bij het bereiden van de spuitvloeistof eerst het apparaat te worden gevuld en daarna dient het gewasbeschermingsmiddel te worden toegevoegd, niet omgekeerd. Een poedervormig product wordt met water tot een dunne brei gemengd en dan in het met water gevulde apparaat gegoten. Ten behoeve van een grondige vermenging van de spuitvloeistof dient het spuitapparaat telkens krachtig te worden geschud.
5. Slechts zoveel spuitvloeistof gebruiken als nodig is
6. Windstilte en koele temperaturen afwachten
Daardoor kan grotendeels voorkomen worden, dat bij de toepassing van de spuitvloeistof een deel verwaait of verdampt. Bij zeer warm weer zijn koelere ochtenden of avonden meer geschikt om gewasbeschermingsmiddelen toe te passen. Niet spuiten wanneer regen verwacht wordt.
7. Alle gebruikte gereedschappen zorgvuldig schoonmaken
Het schoonmaakwater mag in geen geval in vijvers, sloten, beken of het rioleringssysteem terechtkomen. Dit restant moet conform de regionale reglementering afgevoerd worden.
8. Na toepassing zorgvuldig wassen
Na het werk dient u zich met zeep en rijkelijk water te wassen (gieters worden telkens meteen schoongemaakt). Kleding die met het gewasbeschermingsmiddel in aanraking is gekomen, dient u meteen uit te trekken en te wassen.
9. Gewasbeschermingsmiddelen veilig bewaren
Gewasbeschermingsmiddelen dienen steeds goed afgesloten, in de originele verpakking en op een veilige plaats bewaard te worden, zodat ze buiten het bereik van kinderen en huisdieren blijven. De verpakking van gewasbeschermingsmiddelen mag voor geen enkel ander doel gebruikt worden. Alvorens de verpakking weg te brengen naar de geschikte container (containerpark), moet ze worden leeg gemaakt en driemaal gespoeld.
10. Wachttijd in acht nemen
De wachttijd geeft telkens het tijdbestek aan, dat tussen de toepassing van een gewasbeschermingsmiddel en de oogst van eetbare producten moet liggen, zoals bij fruit en groenten. Het is in de gebruiksaanwijzing opgenomen en moet strikt worden nageleefd.