De laatste weken meldden liefst drie -het zijn er ondertussen zestien – verschillende lezers mij dat hun prei aangetast was door een insect. Een foto van één van de lezers deed vermoeden dat het om een vlieg ging, omdat er een popje zichtbaar was. Maar om zekerheid te hebben en voor een goed onderbouwd advies ging ik dan ook even ten rade bij drie professionele preiteeltspecialisteiten uit verschillende proefstations. Een “second opinion” als het ware. De resultaten leest u in dit artikel. Maar ook uw opinie over dit probleem, beste lezer, is zeer welkom
De kenmerken
Hieronder volgt wat uitleg over de schade die de lezers mij signaleerden :
Henri schreef in zijn commentaar bij dit artikel het volgende
“…Ik heb sinds enkele jaren in mijn preiplanten, kleine bruine insecten die gangetjes maken in de stammen zodat deze niet meer aangenaam en appetijtelijk uitzien bij het oogsten, ik weet niet wat dit voor insecten zijn en hoe ik ze kan bestrijden, graag raad van mensen met hetzelfde probleem en hoe zij dit oplossen waarvoor mijn dank. Die kleine bruine insecten zitten in de porie stammen als ik hen uitdoe het zijn precies poppen van een of ander kevertje en als je er op nijpt is het of ze kraken, heel raar. De gangetjes zitten altijd in de buitenste lagen van de prei…”
Er kwam een reactie van Jos
“…Deze beestjes zitten al een aantal jaren ook bij ons in de prei.
Vorig jaar mijn tuintje een vol seizoen laten rusten met zwart plastiek zeil over om op deze manier de beestjes proberen uit te stomen ( ook ik sproei niet graag) doch zonder resultaat.
Als jullie een oplossing hebben graag een seintje…”
Blijkbaar is dit verschijnsel niet zo zeldzaam als ik zelf dacht.
“…Want enkele dagen later kreeg ik een foto van Jan S. Met toch wel dezelfde symptomen. Zowel Henri als Jos bevestigden dat de symptomen op de foto wel degelijk dezelfde waren…”
Besluit over de kenmerken
De kenmerken op de foto zijn momenteel terug te vinden bij de prei van drie lezers van GroentenInfo.
Herkent u deze symptomen ook bij uw prei? Laat het weten via de commentaarbox onderaan dit bericht. Ook kunt u reacties en foto’ sturen naar lezersbijdrage@plantaardig.com
Hierboven een uitvergroting van de pop op de grote foto zit deze in het midden, en op de linker preiplant.
Het oordeel van de specialisten.
Drie onderzoekers die dagelijks bezig zijn met de professionele preiteelt, afkomstig uit drie verschillende proefcentra in Vlaanderen werd om hun oordeel gevraagd.
Groentevliegen Om alle lezers op het goede spoor te zetten, eerst wat uitleg over de normale cyclus van groentevliegen (preivlieg, koolvlieg, wortelvlieg, mineervlieg..) om zo de verdere uitleg beter te kunnen volgen. 1. Volwassen vliegen leggen eitjes dicht bij, of op de groente (afhankelijk van de soort vlieg)2. Deze eitjes worden witte tot geelachtige, pootloze maden die, afhankelijk van de soort vlieg, ofwel de bovengrondse, ofwel de ondergrondse delen aantasten.3. Na een tijd zullen deze maden verpoppen tot harde, bruine, ovale poppen.4. Nog hetzelde jaar of (indien gevormd op het einde van het seizoen) het volgende jaar, komen de poppen uit en een nieuwe generatie vliegen komt tevoorschijn. De cyclus kan herbeginnen. |
Alhoewel de getroffen lezers meldden er al verschillende jaren last van te hebben, kon niemand van de onderzoekers echt zekerheid verschaffen over de diagnose. Redelijk onbekend bij professionele telers, zo lijkt het toch.
Het bruine “insectje” op de foto is eigenlijk een pop. Een pop van een vlieg. Of het de preivlieg al dan niet is, dat is de vraag. Want volgens sommigen van de geraadpleegde specialisten uit diverse proefcentra in Vlaanderen is de pop te klein om van de preivlieg te zijn.
1. De eerste specialist had het fenomeen vorig jaar al gezien en heeft toen popjes laten uitkomen met als uitkomst dat het een vlieg was, de beoordeling was “waarschijnlijk” preivlieg. Zeker was het dus niet.
Een andere specialist heeft zijn twijfels, hij schrijft :
2. – Normaal gezien zijn preivliegpoppen groter (voor zolang ik dit kan zien op de foto) en de preivlieg gaat ook inderdaad eerder bij het planten aantastingen veroorzaken en aan de wortelplaat.
– Preimineervlieg komt ook eerder voor op de bladeren en veroorzaakt daar veel fijnere gangen. De pop zou wel qua grootte gemakkelijk van een mineervlieg of een kleinere vlieg afkomstig kunnen zijn.
Wat we kunnen uitsluiten :
– De schade die veroorzaakt wordt, gelijkt goed op preimot schade, maar deze zit normaal gezien meer op de bladeren en de pop van een preimot is ook totaal anders.
– Preimineervlieg komt ook eerder voor op de bladeren en veroorzaakt daar veel fijnere gangen.
– het gaat hier zeker niet om keverschade of een pop van een kever.
In feite zouden we een aantal poppen moeten laten uitkomen om daarna de vlieg te determineren, want op een foto is dit heel moeilijk te zien.
De derde onderzoeker schrijft :
Het kan preivlieg zijn. Peivlieg komt soms ook voor op productieveld van
prei. Aan het popje te zien is de kans groot dat het om een mineervlieg
gaat. Heb je nog van die poppen? Als we ze kunnen uitkweken dan is
determinatie op het adult mogelijk.
Besluit wat betreft het oordeel van de specialisten
Blijkbaar kan niemand kan zich met zekerheid uitspreken en iedereen geeft het advies enkele popjes te laten uitkomen. Om zo te weten over welke vlieg het gaat. Want daar is het men wel over eens, het zijn poppen van een groentevlieg.
Mijn mening over dit symptoom
Ook ik ben zeker dat het om een vlieg gaat. Maar welke?
1. Preivlieg : de larven vreten vooral aan de voet van de plant en maken zelden gangetjes in de plant. De larven verpoppen in de grond, eigenaardig blijven de poppen in dit geval in de plant. En tot slot kan preivlieg zwaar uithalen en planten doen afsterven, vooral in een jong stadium. Dit is hier blijkbaar niet het geval.
2. Een mineervlieg: normaal gebeurt het mineren op de bovengrondse bladeren die boven de grond zitten. Het enig wat in die richting wijst is dat er duidelijk gangetjes in de schacht voorkomen en dat deze vrij oppervlakkig zijn.
3. Misschien een aantasting door een (groente) vlieg die vrij onbekend is.
Ik heb dan ook een vermoeden dat het insect niet voorkomt bij wie traditioneel teelt en zijn prei na het planten en/of op het plantbed behandelt met een gewasbeschermingsmiddel. Dan zal deze onbekende gast ook afsterven. Toeval of niet, alle drie de signalementen komen van telers die niet met traditionele gewasbeschermingsmiddelen werken.
Zo zie je maar dat de diversiteit bij de biologische teelt altijd groter is, zowel bij de nuttigen als bij de schadelijken.
Is dit meteen ook de verklaring waarom deze kenmerken bij de geraadpleegde specialisten niet zo gekend is?
Wat doe je ertegen?
In afwachting van meer zekerheid over dit insect willen de lezers natuurlijk weten wat ze ertegen kunnen doen.
De poppen blijven blijkbaar over tijdens de winter. Blijven ze alleen in de plant, dan moeten de gewasresten zorgvuldig opgeruimd worden. Zo zijn ook de poppen weg. Blijven ze ook in de grond (wat zeer waarschijnlijk is), kweek dan geen prei of familie ervan op deze aangetaste grond. Natuurlijk zullen uitgekomen vliegen in het voorjaar wel makkelijk naastliggende percelen bereiken. Daarom is het volgende haast onontbeerlijk als u met deze problemen kampt.
Wie biologisch teelt zal waarschijnlijk zijn toevlucht moeten nemen tot het telen onder gaas. Maar niet op besmette grond, want dan kunnen er poppen ontluiken onder het gaas, toch zeker bij vroeg geplante prei. Verder kan geurverwarring hier ook wel een handje toesteken. Door de rijen prei tussen andere gewassen te planten of tagetes te gebruiken. Jan had heel goede resultaten met de preikooi dit jaar (klik voor beschrijving). Kortom, alle traditionele teeltmaatregelen gebruiken die gekend zijn tegen groentevliegen als preivlieg en wortelvlieg.
Ik heb ook een vermoeden dat het insect niet voorkomt bij wie traditioneel teelt en zijn prei na het planten en/of op het plantbed behandelt met een insecticide. Dan zal deze onbekende gast ook afsterven. Toeval of niet, alle drie de signalementen komen van telers die niet bespuiten. Zo zie je maar dat de diversiteit bij de biologische teelt steeds groter, zowel bij de nuttigen als bij de schadelijken.
Hebt u dit al gezien in de prei? Laat het weten in de commentaarbox, dan krijgen we een goed beeld van de verspreiding van deze (voor mij dan toch) onbekende gast. Want samen weten we meer.
Update : Jan S. kon al heel wat poppen verzamelen, hieronder de foto die Jan S. opstuurde. (klik om te vergroten)
Laat een antwoord achter aan peter van leeuwen Reactie annuleren