Bedoeling van dit artikel is na te gaan hoe het gesteld is met de verspreiding van virusziekten bij de liefhebbersteelt van tomaten. De indruk bestaat immers dat die nu meer voorkomen dan vroeger.
Virussen bij planten veroorzaken schadebeelden die dikwijls als dusdanig niet herkend worden. Het feit dat slechts enkele planten aangetast worden en er nog wel wat geoogst kan worden is nog een reden te meer waarom virusziekten niet herkend worden.
Virusziekten behoren tot de moeilijkst te determineren ziektes. De uiterlijke kenmerken zijn zeer divers : vervormingen van nieuw gevormde bladeren en/of vruchten, verkleuringen van bladeren en/of vruchten, dwerggroei van de plant, verdroging van de bladeren, algemene groeiverzwakking enz… Meestal is het wel duidelijk dat het om een virus gaat, maar nie welk virus. Om dat te weten is een labo-analyse nodig.
Zo nu en dan komt er wel eens een tomatenplant opduiken die virusachtige kenmerken vertoont. Tot nu toe was dit echter heel sporadisch.
Foto’s 2007 en 2008
Vorig jaar echter kreeg ik opeens opvallend meer vragen van verontruste tomatenliefhebbers die eigenaardige verschijnselen op hun tomatenplanten opmerkten. Verschillende lezers stuurden foto’s in van zeer sterke misvormingen van de nieuw gevormde jonge bladeren op hun tomatenplanten. Was dit het begin van een nieuwe virusproblematiek?
De kenmerken waren zeer opvallend en de vervormingen van de nieuwe bladeren zeer drastisch. Dit zijn de foto’s van de aantasting vorig jaar:
2008
Dit jaar leek het rustig op dit gebied, tot ik op de eigen tomatenkweek ook virusachtige symptomen opmerkte. En dit was zeker niet beperkt tot één ras. Het begon met enkele planten, maar geleidelijk aan werd duidelijk dat tot 5% van de planten aangetast werden. Zowat alle symptomen deden zich voor tijdens de groeifase bloei eerste tros tot bloei derde tros. Daarna stabiliseerde de situatie zich. De kenmerken zijn nu minder opvallend. De plant gaat niet kapot, alleen de nieuwe bladeren krijgen een wat eigenaardige vorm.
Mijn verbazing was dan ook groot, dat na een bezoek aan enkele serres van liefhebbers vorige week ook elders dezelfde symptomen tamelijk veel blijken voor te komen. Met ongeveer dezelfde kenmerken. Daarbij werden zowel hybriderassen als niet-hybriden aangetast.
Mijn vraag is dan ook : hebt u ook deze kenmerken op uw tomatenplanten?
Dit zijn de kenmerken:
Na een tijdje, meestal na de eerste, tweede soms derde tros worden de bladeren kleiner. De afzonderlijke blaadjes krullen naar boven toe op en vertonen paarse randjes. De groei neemt af en de vruchten groeien niet meer uit. Na verloop van tijd vertoont het blad ook chlorose, dit wel zeggen gele vlekjes verspreid over het volledige blad. Nog later komen krijgen de kroontjes van sommige tomaten bruine randjes.
Dit zijn de foto’s van 2008, bij diverse telers, klik op de foto’s voor vergroting.
Oorzaken?
Gezien de kenmerken verspreid voorkomen en op diverse rassen lijk het niet logisch te zeggen dat het virus overgebracht werd met het zaad. Daar er eind mei wat bladluisvluchten waren is het misschien wel logisch te veronderstellen dat op die manier het virus verspreid werd door de kas.
In ieder geval wordt het virus door contact met mes en handen overgebracht. Op veel plaatsen worden op zijn minst twee, maar dikwijls drie of vier planten na elkaar te zien met deze kenmerken.
Voorkomen?
Het voorkomen van virusziekten is niet gemakkelijk. Toch zijn er twee dingen die je kan doen:
– zorg dat je weet hebt van de afkomst van de zaden
– vermijd bladluizen, en bestrijd ze zo snel mogelijk indien er toch zijn
– bij sommige virussen kan het ook belangrijk zijn te starten met een schone kas
Wat te doen als je een virusaantasting vermoedt?
Als je vaststelt dat de plant niet meer verder groeit en duidelijke virusachtige kenmerken vertoont, is het aangewezen de plant onmiddelijk te verwijderen. Omdat er dikwijls toch een paar goede trossen aanwezig zijn is dit voor de liefhebber niet altijd even makkelijk. Daarom kan je eventueel de aangetaste bovenste helft van de plant verwijderen. Daarna zorg je ervoor dat je deze plant absoluut niet meer aanraakt terwijl je gewaswerkzaaamheden uitvoert. Zie onderstaande foto
Verborgen virusinfectie.
Ook virusziekten hebben een ‘incubatieperiode’, dat wil zeggen dat de plant al geïnfecteerd is, maar nog geen uiterlijke kenmerken vertoont. Toch kan je via deze plant het virus overbrengen. Heb je al minstens één virusplant in de kas dan is er kans dat sommige andere planten ook al aangetast zijn zonder dat je het merkt. Je kan dus een virus overbrengen van een zieke (maar nog zonder uiterlijke kenmerken) plant naar een volledig gezonde plant.
In dat geval is het een goede preventiemaatregel het mes en de vingers bij het dieven of bladplukken in (liefst volle) melk te doppen. dit blokkeert de virussen die eventueel op mes of handen aanwezig zijn. Een ontsmettingsmiddel zoals Dettol kan natuurlijk ook.
Heb je ook een vermoeden dat er virusachtige symptomen op de tomaten zijn, laat het weten via het onderstaande formulier. Het vermoeden bestaat dat de symptomen van 2008 bij diverse liefhebbers voorkomen. Zo kan er een idee gevormd worden over de verspreiding van deze of andere virusziekten bij tomaten.
Alvast bedankt!
Laat een antwoord achter aan Herman De Moor Reactie annuleren