Waarschuwing aardappelplaag, nu ook bij tomaten in open lucht!

Laatste update: juni 2010.
Jammer, maar niks aan te doen. Wie tomaten teelt in open lucht zonder enige bescherming moet vroeg of laat de aardappelplaag (Phytophthora infestans)  bestrijden. Sommige jaren is  het weer pas “ideaal” in augustus. Maar dat blijven uitzonderingen. Resistentie blijkt bij tomaten absoluut onvoldoende. Getuige de ervaring van Herman bij het telen van het ras Ferline, dat door Thompson Morgan omschreven wordt als uiterst tolerant. Niks daarvan blijkt uit zijn ervaringen. (zie deel 4 tomaten telen met Herman in 2006). Verder wordt wel eens vermeld bij sommige tomatenplanten, te koop in tuincentra, “resistent tegen tomaten ziekte”. Wat bedoelt wordt met tomatenziekte is mij een raadsel, maar als het de aardappelplaag of aardappelziekte is, dan klopt dit niet! Als men zou zeggen “minder gevoelig voor aardappelziekte”, dan kan dit waar zijn. Maar als de druk zeer groot wordt, zoals bij tomaten in open lucht én met een weekje vochtig en warm weer zoals de afgelopen dagen, dan slaat de aardappelplaag toch wel toe. (hopelijk blijven we gespaard van toestanden zoals in juni 2007 lees aardappelziekte slaat toe)

De klimaatsomstandigheden zijn gewoonweg perfect om infectie van aardappelplaag te veroorzaken. Afgelopen week waren er hoge temperaturen, ook ’s nachts, daarbij nu en dan wat regen, een hoge luchtvochtigheid en dikwijls bewolkt weer. Aardappelen moeten dus opnieuw behandeld worden indien dit al tien dagen geleden is en u niet van plan bent binnenkort te oogsten of het loof te verwijderen. (en daarvoor is het inderdaad nog een beetje te vroeg). Volgens het PCA verschenen nieuwe vlekken deze week bijna dagelijks bij onbehandelde percelen.

Lees dus ook het artikel van begin deze week : waarschuwing aardappelplaag bij aardappelen.

Tomaten in open lucht
Ondertussen wordt het gevaar heel groot dat ook de buitentomaten zullen geïnfecteerd worden!

Preventie.
Eerst dit : tomaten in de glazen kas moeten niet preventief behandeld worden. Er komt geen regen aan de bladeren en de planten blijven steeds droog. De kans op aardappelplaag is heel klein. Als onder glas de eerste symptomen van aardappelplaag verschijnen is er nog tijd genoeg om in te grijpen. De kans daartoe is trouwens heel klein, op voorwaarden dat er geen plaatsen zijn waar het water binnendruppelt tijdens regenbuien. Wat wel meer voorkomt in een kas is de bladvlekkenziekte (Cladosporium fulvum). Door velen verward met de aardappel

Bescherming
Daarom dat het een gouden tip is om buitentomaten onder één of andere vorm van ‘open’ bescherming te telen. Als je de planten kan afschermen van de regen verminder je de kans op aardappelplaag heel veel. Een afdak waarvan de opening naar het oosten gericht is  is ideaal. Je kan dit afdak bijvoorbeeld aanbouwen aan een muur, of vrijstaand in de tuin maken. Sommige firma’s hebben dit ook begrepen en bieden al zulke tomaten(serres)(kassen)  aan.

Bespuiting
Jammer, maar ik vrees dat wie nu geen maatregelen neemt, al heel vroeg dit jaar in de problemen zal komen. Wie zijn tomaten in open lucht staan heeft, die moet, gezien de optimale weersomstandigheden voor infectie, nu ingrijpen. Het is ondertussen al bekend dat niet ingrijpen onvermijdelijk tot een misoogst zal leiden (bij buitentomaten). Met dit weer zal er om de tien dagen moeten behandeld worden. Wordt het daarna normaal zomerweer kan je de behandeling uitstellen.

Belangrijke opmerking In regel zijn zelden meer dan drie bespuitingen nodig in de periode juni tot half juli. Dit beschermt telkens de nieuw gevormde bladeren. Tenzij er een zeer slechte zomermaand aankomt, zoals augustus 2006. Tomaten zijn toch wel iets minder gevoelig dan aardappelen.

Producten
Let op! Niet alle producten die bij aardappelen mogen gebruikt worden zijn ook erkend in de tomatenteelt. Eigenlijk zijn er in België slechts drie groepen producten erkend om aardappelplaag te bestrijden in tomaten. Dit zijn producten op basis van koper, de producten op basis van maneb en op basis van mancozeb (werden onlangs van de erkende lijst geschrapt) en deze op basis van chloorthalonil (dit laatste bij tomaten onder bescherming). In 2012 werd ook Revus erkend voor tomaten onder bescherming.
Als je zo het bovenste leest, dan zie je dat in België bij tomaten in open lucht, de gevoeligste teelt, enkel de koperproducten toegelaten zijn! De andere producten mogen enkele in de serre/kas gebruikt worden.

Je kan dus afwisselen. In Nederland zijn er heel weinig producten erkend bij tomaten, blijkbaar alleen deze op basis van chloorthalonil, maar dan wel enkel bij de teelt van tomaten “onder bescherming”, en alleen professioneel gebruik!

Dit geringe aantal producten is omdat men er van uit gaat dat in de professionele teelt tomaten onder becherming geteeld worden en dat bespuiting tegen aardappelplaag dus eigenlijk niet nodig zal zijn. Vraag advies in uw tuincentrum!

Al de gegeven adviezen in dit artikel vallen buiten onze verantwoordelijkheid
.

  • Meer info over aardappelplaag bij tomaten : hier en hier

Bij de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen dienen de volgende 10 regels in acht te worden genomen (bron http://www.bayergarden.be/ )

1. Lees aandachtig de gebruiksaanwijzing op het etiket
Deze bevat naast de aanwijzingen voor een juiste toepassing ook informatie over de wachttijden, gevareninstructies en voorzorgsmaatregelen.
2. Beschermende kleding dragen
Bij het mengen en toepassen van de spuitvloeistof dient u beschermende kleding te dragen. Daartoe behoren rubberen laarzen, lange rubberen handschoenen; bij de behandeling van bomen en hogere struiken horen een hoed en – wanneer voorgeschreven – ook een beschermingsbril. De gebruiksaanwijzing bevat veelal deze speciale voorzorgsmaatregelen.
3. Bij het toepassen van gewasbeschermingsmiddelen niet eten, drinken of roken
4. Dosering nauwkeurig vaststellen
De door de leverancier aanbevolen dosering is het resultaat van jarenlang onderzoek. De dosering moet strikt worden opgevolgd, er mag niet over- of ondergedoseerd worden. Vele producten voor gebruik in de tuin worden reeds in de juiste dosering in praktische doseerzakjes of flacons aangeboden en vergemakkelijken daardoor de toepassing.
Bij vloeibare producten dient bij het bereiden van de spuitvloeistof eerst het apparaat te worden gevuld en daarna dient het gewasbeschermingsmiddel te worden toegevoegd, niet omgekeerd. Een poedervormig product wordt met water tot een dunne brei gemengd en dan in het met water gevulde apparaat gegoten. Ten behoeve van een grondige vermenging van de spuitvloeistof dient het spuitapparaat telkens krachtig te worden geschud.
5. Slechts zoveel spuitvloeistof gebruiken als nodig is
6. Windstilte en koele temperaturen afwachten
Daardoor kan grotendeels voorkomen worden, dat bij de toepassing van de spuitvloeistof een deel verwaait of verdampt. Bij zeer warm weer zijn koelere ochtenden of avonden meer geschikt om gewasbeschermingsmiddelen toe te passen. Niet spuiten wanneer regen verwacht wordt.
7. Alle gebruikte gereedschappen zorgvuldig schoonmaken
Het schoonmaakwater mag in geen geval in vijvers, sloten, beken of het rioleringssysteem terechtkomen. Dit restant moet conform de regionale reglementering afgevoerd worden.
8. Na toepassing zorgvuldig wassen
Na het werk dient u zich met zeep en rijkelijk water te wassen (gieters worden telkens meteen schoongemaakt). Kleding die met het gewasbeschermingsmiddel in aanraking is gekomen, dient u meteen uit te trekken en te wassen.
9. Gewasbeschermingsmiddelen veilig bewaren
Gewasbeschermingsmiddelen dienen steeds goed afgesloten, in de originele verpakking en op een veilige plaats bewaard te worden, zodat ze buiten het bereik van kinderen en huisdieren blijven. De verpakking van gewasbeschermingsmiddelen mag voor geen enkel ander doel gebruikt worden. Alvorens de verpakking weg te brengen naar de geschikte container (containerpark), moet ze worden leeg gemaakt en driemaal gespoeld.
10. Wachttijd in acht nemen
De wachttijd geeft telkens het tijdbestek aan, dat tussen de toepassing van een gewasbeschermingsmiddel en de oogst van eetbare producten moet liggen, zoals bij fruit en groenten. Het is in de gebruiksaanwijzing opgenomen en moet strikt worden nageleefd.


Reacties

24 reacties op “Waarschuwing aardappelplaag, nu ook bij tomaten in open lucht!”

  1. […] “Plantaardig.com” staat dat je de open zijde naar het oosten moet maken. Zie   hier   […]

  2. bij aardappelteelt werkt kalium naar behoefte bijgeven als regel goed bij phytophthora, buiten tomaten zijn veel gevoeliger daarvoor, kalium extra bijgeven werkt veel minder goed. Continu middelen spuiten bij tomaten is vaak niet praktisch, weten wanneer de phytophthora toeslaat en dan preventief spuiten is een beter optie. Er bestaat de mogelijk een waarschuwing voor aardappelziekte via e-mail te ontvangen?

  3. […] zijn tomaten onder een afdakje teelt heeft niet alleen minder kans op aardappelziekte, maar ook een groeivoorsprong dit jaar. Kerstomaten en snoeptomaten groeien beter bij kouder […]

  4. anneke avatar
    anneke

    kan je op de plaats waar dit jaar de tomaten hebben gestaan
    met die aardappelziekte,kan je daar volgend jaar weer tomaten neer zetten of is die plek gewoon nu slecht voor tomaten?

  5. goedemorgen tuin vrinden
    Ik wou even op deze tomaten vraag reageren
    Dit voor jaar kwam ik ergens op het www een verhaal tegen.Wanneer je tomaten bespuit met een aftreksel van…..
    Heermoes(paardestaart)en brandnetel laat dat samen 1 uur
    trekken ,en dat spuit je over je tomaten en wat er aan vaste stof over blijft ,op de grond rond de stam gelegd
    totaal ongeveer 1 kilo groen.
    resultaat wil ik jullie niet onthouden
    Buurvrouw gaf mij 4 planten ,en hield zelf 6 planten over
    Van mijn tomaten heb ik 2 vruchten met phytophthora verwijdert.
    Buurvrouw heeft vorige week haar planten gerooid.
    door de aardappelziekte verpestte tomaten niet te eten.
    de afstand tussen de planten van haar en die van mij
    ongeveer 6 meter
    ik wil graag uw mening
    vriendelijke groeten
    Frans

  6. Sven avatar
    Sven

    Dank u voor de reactie Luc, 2 weken wachten dus.Zal er een 12-13 dagen van maken als het zo mooi verder regent. In de artikelenreeks tomaten telen bij Herman wordt er een bespuiting uitgevoerd op 25-08-2007 en 4 dagen later wordt geoogst op 29-08-007. Dit is meer dan de aanbeveling in uw link van max 4 toepassingen/jaar en de wachttijd van 10-12 dagen tss deze max 4 sproeibeurten. Er werd zelfs behandeld tot om de 3 DAGEN, en een veelvoud van deze max 4 beurten.

    nvdr : tekst van dit bericht werd gewijzigd door de redactie.

    1. @ Sven, ik begrijp tenvolle uw bezorgdheid omtrent de veiligheidstermijnen van gewasbeschermingsmiddelen. Het is één van de belangrijkste aspecten waaraan een professioneel tuinder zich dient te houden. Het spreekt voor zich dat dit ook voor de hobbytuinder geldt. De info in het artikel van Herman is ondertussen voorbij gestreefd, zoals hijzelf op jouw andere reactie bij het betreffende artikel heeft laat weten. Wij kunnen dan ook enkel zeggen dat de wettelijke veiligheidstermijn moet gevolgd worden. Deze veiligheidstermijnen vindt u op http://www.fytoweb.be, op de verpakkingen en via de verkoopskanalen. Ik heb dan ook uw reactie hierboven aangepast. Hoe dan ook zullen wij de tekst van het artikel heel dringend moeten herzien en updaten naar de hedendaagse toepassingen tegen aardappelplaag.

  7. Sven avatar
    Sven

    Hallo Joke,

    Ook dat stond in mijn berichtje, nl het groeiseizoen verlengen. (kan ook met plantjes in verschillende periodes in de grond te zetten).
    Voor de rest bio tuinieren 1978 (van vader op zoon, behalve inzake plaag, volgend jaar weer zonder produkt, want nooit last van gehad). Alle truukjes qua bio zijn hier reeds decenia gekend maar aangezien we nu de eerste keer een produkt tegen opkomende vlekjes gebruikten (was achter afgezien onschuldig)weten we niet hoe lang te wachten qua halveringstijden enz.

  8. @ Sven

    De wettelijke veiligheidstermijn van Cuprex bij toepassing op tomaten is in België twee weken. Dat wil zeggen dat er opnieuw geoogst mag worden twee weken na de bespuiting. Alle andere mogelijkheden zijn daarbij wettelijk uitgesloten en houden hoe dan ook een risico in.
    Zie deze link op fytoweb bij tomaten staat de veiligheidstermijn vermeld.

  9. Hallo Sven,

    Mijn reaktie over eten van tomaten (met bruine plekken van phythophera), direkt verwerken als jam en chutney was voor Helma bedoeld.

    Ik had begrepen dat jouw vraag over spuiten ging en ik, die nog nooit iets heeft bespoten, wilde weten waarom je een cougetteplant spuit. Als er 1 plant is die makkelijk groeit en bij mij nog nooit aangetast is geweest dan is het de courgette. Lelijk blad pluk ik gewoon weg. Alleen als het veel regent dan heb ik wel eens een rotte vrucht.
    Leergierigheid dus.

    groet, Joke

  10. Sven avatar
    Sven

    Dag Joke,

    1) wij hebben geen slechte stukken, mijn vraag was een spuitgerelateerde.
    2) omdat beide groepen appart staan en al hetgeen ik in de buurt had niet meer in cultuur is of met groenbemester is ingezaaid. Geen gevaar voor contaminatie. de spuitnevel is ook niet onder hoge druk of zo en zou max 1 m naast de plant terchtkomen (was windstil).
    Maar ook dat was mijn vraag niet. Ik had graag iets geweten zoals ik beschreef in mijn vraag inzake spoelen of mgl inkorten wachttijd.

    Toch bedankt voor je reactie hoor

  11. Hallo Sven,
    Waarom spuit je courgette?

    Hoe weet je dat als je je courgette en tomaat spuit dat het niet op de andere groenten komt?

    groet, Joke

  12. Van de rijpe tomaten heb ik in het verleden (heb nu een kas) gewoon de slechte stukken afgsneden en de rest gegeten. Smaak was prima.
    Van de niet rijpe tomaten heb ik groene tomatenjam gemaakt, ook wel chutney.

    groet, Joke

  13. Sven avatar
    Sven

    Een familielid heeft nog een dosis cuprex op mijn 12 marmandeplanten gespoten zondag (22-08). Probleem is dat eerste nu kleuren. Hij gebruikt een 30-40 gram op 10L (op de site van fabricant edialux staat van “40 tot 80gr” maar vind ik geen info over toxiciteit en het etiket is onleesbaar geworden op de fles. Op het web vond ik de mening (geen professional of zo)dat een wachttijd van 2 weken nodig is, tegen dan is de helft van de oogst rot/overrijp vrees ik. Is die wachttijd correct of kan dat produkt gewoon met overvloedig (ik las “warm”) water weggewassen worden van de tomaat na een kortere periode? 14 dagen wachten (is dat correct?) of minder en goed spoelen tot alles weg is van de schil(opslag product in de vrucht?)? De tomaten zijn wel mooi gezond hier, het is preventief naar aanleiding van vrees voor bovenstaande reacties ivm plaag. Normaal spuiten we nooit op onze groenten, wel op courgettenbladeren (eindeseizoenschimmel wat uitstellen) en tomaten.

    Hartelijk dank voor alle advies.
    (eerst gepost in een fout forum over bladoogst, sorry)

  14. Jane avatar
    Jane

    De tomaten zijn volgens mij niet te eten. In een paar dagen tijd zien ze er zo vies uit dat ze in de vuilnisbak kunnen. Tot nu toe zijn al mijn tomaten die aan een plant hingen die aardappelziekte had, in de vuilnisbak beland. Je haalt de tomaten er gaaf af en binnen een dag of 3 kan je ze weggooien.

    Wel heb ik nog een vraag: is het zaad dat je uit deze tomaten oogst het volgend jaar te gebruiken voor te zaaien of krijg je dan zieke of slechte planten?

    Ik ben direct gaan spuiten zoals hierboven voorgesteld, om de 3 dagen herhaald maar helaas, niets is te redden. Alle planten worden steeds bruiner en ook de tomaten.

  15. Helma avatar
    Helma

    Helaas ook in onze moestuin phytophthora in de tomaten. En er hingen nog wel zo veel tomaten aan. Vlug geoogst wat er redelijk rijp en gezond uitzag maar veel tomaten hebben toch wat bruine plekken. Vraag daarom, zijn phytophthora geinfecteerde tomaten nog eetbaar?

  16. mieke van haaren avatar
    mieke van haaren

    ik heb aardappels gestoken nu blijkt dat ze bijna
    allemaal knobbels te hebben of aan elkaar gegroet te zijn.Weet u wat het is en hoe komt dat.
    Mieke

  17. @ Jane
    Er is na de bespuiting wel heel veel regen gevallen, dus moet je herhalen. Daar wacht je best niet mee aangezien de ziekte al aanwezig is. Bij regenachtig weer wordt best iedere week herhaald. De zieke delen verwijderen en de resterende delen behandelen. Dat zou toch wel resultaat moeten geven.

  18. Jane avatar
    Jane

    Mijn tomatenplanten hebben nu aardappelziekte. Ik heb dit zaterdag jl. ontdekt. Heeft het nog zin om te spuiten of is de oogst verloren?

    Voor de zekerheid 3 dagen geleden, toen ik de eerste plekken zag, gespoten met Finesse van Bayer. Moet ik dit nog herhalen en zo ja, binnen hoeveel dagen?

    Kan ik de tomaten nog eten die ik er vanaf haal?

    Ik hoop op een spoedige reactie zodat ik snel maatregelen kan nemen.

    Bedankt.
    Jane

  19. […] de plant, vruchten en bladeren die nat zijn drogen minder snel op, meer kans op schimmels (vooral aardappelziekte en botrytis en […]

  20. […] om ook aandacht te besteden aan de infectiekansen bij tomaten. Daartoe kunt u het herwerkte artikel Waarschuwing aardappelplaag, nu ook bij tomaten in open lucht lezen. Hulp gevraagd! Bij het herwerken van dit artikel stootte ik op een eigenaardig probleem! Het […]

  21. […] Zomer Half mei is toch wel het startschot voor de teelt van zomergroenten in open lucht. Na 15 mei wordt de kans op nachtvorst wel heel klein. Zit het weerbericht voor de eerste dagen na half mei goed, dan kunnen we met een gerust gevoel ook in open lucht de vorstgevoelige teelten zoals tomaten, pompoenen, courgettes, augurken, vollegrondskomkommers, bladselder, knolselder en bonen starten. Voor het zaaien van courgettes, pompoenen, augurken en vollegrondskomkommers is het tot einde mei zeker nog niet te laat. -Courgettes kan je ook nog zaaien einde juni om zo over een jong en groeikrachtig gewas te beschikken in augustus en september. Zelfs kleinvruchtige pompoenen kunnen ook nog in juni. Bij courgettes is, vooral in het begin van de teelt, de bestuiving en de bevruchting een aandachtspunt. Bonen kiemen soms moeilijk als het weer wat tegenvalt en de temperaturen aan de lage kant zijn en het overvloedig regent. Een oplossing kan zijn in potjes zaaien en dan uitplanten of het zaaisel afdekken met een plastiekfolie tot aan de opkomst. Selder : Om knolselder zelf te zaaien is het nu te laat, maar de tweede helft van mei tot begin juni is wel een goede periode om knolselder te planten. Bleekselder, groene selder en snijselder kan je nu, zonder gevaar voor vroegtijdig opschieten, planten. Maar je kan er ook nog zaaien om dan te oogsten in september, oktober. Tomaten in open lucht vragen om een goede zomer, maar de aardappelplaag maakt de teelt in open lucht niet makkelijk. Daardoor is de teelt in openlucht steeds een riskante zaak. In dit artikel lees je er meer over : tomaten en aardappelziekte. […]

  22. […] 01/06/08        Eerste behandeling tegen de aardappelplaag […]

  23. […] is “Geënte Tomaat met hoge ziektetolerantie”. Alle andere maatregelen wat betreft preventie van aardappelplaag moeten bij deze planten dan ook opgevolgd […]

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.